Sposób na Alzheimera?
Choroba Alzheimera jest jedną z bardziej osobliwych. Naukowcy dwoją się i troją, a nadal nie są w stanie jednoznacznie stwierdzić przyczyn rozwijania się choroby, a nawet sposobów na jednoznaczną diagnozę. Żeby zrozumieć, dlaczego tak się dzieje, trzeba poznać kilka faktów.
Po pierwsze, chorobę Alzheimera trudno rozpoznać, ponieważ jednym z najwcześniejszych objawów są m.in.: kłopoty z pamięcią, problemy z koncentracją (np. kłopoty ze znalezieniem słowa), z ocenianiem odległości, jak również pogorszona zdolność oceny sytuacji. Podobne dolegliwości towarzyszą innym rodzajom demencji, jak demencji semantycznej, czołowo-skroniowej (choroba Picka), afazji postępującej niefluentnej, chorobie Parkinsona czy otępieniu wielozawałowemu lub naczyniowemu. Ilość schorzeń i chorób wywołujących podobne objawy jest ogromna, więc po samych symptomach ciężko stwierdzić, która z powyższych form demencji jest za nie odpowiedzialna.
Drugi problem jest taki, że nie ma żadnego testu, który definitywnie potwierdzi podejrzenia o chorobie Alzheimera. Taki test po prostu jeszcze nie istnieje – można stwierdzić demencję, ale nic bardziej konkretnego (można tylko wykluczyć inne przyczyny objawów). Można natomiast zrobić jedno: wykonać test na potencjalne ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera. Test jednak nie będzie w stanie powiedzieć na 100% czy zachorujemy czy nie. Dlaczego nie?
Jedną przyczyną jest to, że ta częściej występująca postać choroby nie ma jednoznacznego podłoża genetycznego czy środowiskowego. Owszem, są geny, które zwiększają ryzyko rozwinięcia się choroby - gen APOE a w szczególności jego allel (forma) APOE ε4. Niektórzy cierpiący na późno rozwijającą się postać choroby nie mają jednak APOE ε4, co utrudnia stworzenie prostego testu diagnostycznego. Naukowcy jednak cały czas pracują i wykorzystując 2 metody sekwencjonowania (genomu oraz exomu), próbują zidentyfikować wszystkie geny biorące udział w rozwijaniu się lub wręcz przeciwnie – „uodparniających” na chorobę Alzheimera. Dlaczego choroba powoduje aż tak poważne dolegliwości? Przyczyna jest prosta: atakowany jest mózg, a mózg steruje całym organizmem.
Osiągnięcie znacznego stopnia degeneracji zajmuje wiele lat. Pierwsze zmiany zachodzą na 10 lub więcej lat przed pierwszymi objawami choroby. Toksyczne złoża protein odkładają się w mózgu, tworząc płytki amyloidowe oraz splątki neurofibrylarne białka tau, które niszczą połączenia neuronów sprawiając, że powoli przestają poprawnie działać i w końcu obumierają. Czy jest na to sposób?
Poniekąd jest – jest to jedyna rzecz, którą jesteśmy w stanie zrobić. Nie ma jednej przyczyny choroby, ponieważ oprócz czynników genetycznych istotną rolę grają czynniki środowiskowe - a nad tym możemy zapanować! Jedynym sposobem na obronę przed lub opóźnienie choroby jest sprawdzenie, czy jesteśmy w gronie tych bardziej narażonych osób. Naukowcy wykryli geny najczęściej odpowiedzialne za zwiększone ryzyko występowania choroby Alzcheimera. Wykonując test DNA na predyspozycje można dowiedzieć się, czy mamy zwiększone szanse na rozwinięcie się choroby i zacząć jej przeciwdziałać jak najwcześniej (pamiętajmy, objawy oznaczają już dawno rozpoczęty proces degeneracji). Testy na inne schorzenia mogące powodować demencję, takie jak choroby wieńcowe czy cukrzyca, również pomogą: będziemy mieć szerszy ogląd na sprawę. Z takimi wynikami można już dużo zrobić i działać o wiele bardziej skutecznie. Firmą, która w swojej ofercie ma nie tylko test na predyspozycje genetyczną na chorobę Alzheimera, ale również na cukrzycę i miażdżycę – choroby powodujące zaburzenia krążenia i tym samym zwiększające ryzyko demencji - jest Code of Me. W oparciu o najnowszą technologię – wykorzystanie mikromacierzy do odczytywania danych zawartych w materiale genetycznym – oraz najnowsze badania naukowe, opracowują raport o predyspozycjach genetycznych na określone choroby. Dzięki wykonywaniu badań w renomowanym laboratorium możemy być spokojni o profesjonalizm i precyzję wykonania testów (mimo,że są robione za granicą, co może powodować u niektórych obawy – wystarczy jednak przeczytać opinie zadowolonych klientów). Jeśli wyniki potwierdzą zwiększone ryzyko zachorowania, należy ostro wziąć się za siebie. Dobra dieta pomoże zminimalizować ryzyko wystąpienia zawału, miażdżycy czy cukrzycy (wszystkiego, co może wpływać i powodować zaburzenia krążenia), dużo ruchu i oczywiście nie należy zapominać o „ćwiczeniach na mózg” - krzyżówki, szachy, sudoku i inne zajęcia stymulujące intelektualnie powinny dużo pomóc.